|
tytuł honorowego obywatela nadany 7 października 1880 roku |
…świetnieje w całej Polsce jako niezmordowany pracownik około dobra i przyszłości Kraju naszego… (z wniosku o nadanie godności – ANK, sygn. IT 978, s. 456) |
Władysław książę Czartoryski
emigracyjny działacz polityczny, mecenas nauki i kultury
Centralny fragment portretu księcia Władysława Czartoryskiego z lat 1892–1893 pędzla Teodora Axentowicza oraz własnoręczny podpis uhonorowanego.
Władysław Czartoryski na Klewaniu i Żukowie, książę, herbu Pogoń Litewska, emigracyjny działacz polityczny. Urodzony 3 lipca 1828 r. w Warszawie, syn Adama Jerzego, przywódcy obozu politycznego Hotel Lambert, i Anny Zofii Sapieżanki, filantropki. Po ojcu przewodził temu emigracyjnemu obozowi skupiającemu siły monarchistyczne, konserwatywno-liberalne i politycznie osadzone na gruncie Konstytucji 3 maja. W okresie powstania styczniowego emisariusz dyplomatyczny Rządu Narodowego. W połowie lat 70. XIX w. założyciel Muzeum Czartoryskich – puławskich zbiorów przeniesionych z Paryża i zlokalizowanych, przy udziale władz miasta, w Krakowie. Prezes Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryżu, twórca Towarzystwa Literackiego Przyjaciół Polski, protektor Towarzystwa Muzycznego w Krakowie. Żonaty z Marią Amparo Muñoz, córką królowej Hiszpanii Marii Krystyny Burbon, z którą miał syna Augusta Franciszka (salezjanina beatyfikowanego w 2004 r.), od 1872 r. z Małgorzatą Adelajdą Burbon-Orleańską, wnuczką króla Ludwika Filipa I, z którą miał synów Adama Ludwika i Witolda Kazimierza. Zmarł 23 czerwca 1894 r. w Boulogne-Billancourt we Francji; spoczywa w krypcie książąt Czartoryskich w rodzinnej Sieniawie.
Tytuł nadany uchwałą Rady Miejskiej podjętą na posiedzeniu 7 października 1880 r. (DzRMK 1880, L. 4, s. 43), gdy urząd prezydenta miasta pełnił Mikołaj Zyblikiewicz. Wniosek zainicjowany przez radcę miejskiego prezesa Izby Handlowej Teodora Baranowskiego referował radca miejski Walery Rzewuski. We wniosku eksponowano wdzięczność za lokalizację w Krakowie skarbów sztuki z rodzinnej kolekcji książąt Czartoryskich i ich powszechne udostępnienie. Wręczenie dyplomu (patrz także s. 138) ozdobionego przez Stanisława Eliasza Radzikowskiego nastąpiło 26 czerwca 1881 r. w Arsenale, siedzibie tworzącego się muzeum.
Reprodukcja pierwszej strony dyplomu honorowego obywatelstwa (patrz s. 138); popiersie z epitafium Władysława Czartoryskiego w kaplicy Czartoryskich katedry wawelskiej dłuta Antoniego Madeyskiego oraz miejsce spoczynku – krypta książąt Czartoryskich w kościele pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Sieniawie.
