Powierzchnia miasta nie uległa zmianie od 1802 r. (por. wyżej omówienie czwartego podziału terytorialnego Krakowa). Natomiast w ramach tego samego obszaru wydzielenie aż 11 dzielnic – gmin miejskich było całkowitym novum. Liczba 11 gmin wynikała z konstytucyjnego zapisu wskazującego, że w miarę możliwości gminy miejskie winny mieć po ok. 2000 mieszkańców, natomiast z jakiego powodu autorzy tej konstytucji (przygotowywanej w pośpiechu w trakcie trwania kongresu wiedeńskiego) przyjęli kryterium w tej właśnie, a nie innej wielkości , trudno dzisiaj dociec. Z jednej strony to rozdrobnienie dobrze służyło przedstawicielstwu mieszkańców w Izbie Reprezentantów (gminy stanowiły zgromadzenia wybierające przedstawicieli do niej), ale z drugiej strony dawało zwierzchniemu Senatowi Rządzącemu bardziej wnikliwy wgląd w sprawy każdej z części miasta i możliwość centralnego ingerowania w nie.
Konsekwencją przyjęcia tak a nie inaczej zakreślonego kryterium liczby mieszkańców w gminie miejskiej było przede wszystkim podzielenie starego miasta w obrębie murów na aż 5 części – gmin. Podziały wewnętrzne wprowadzane od 1792 r. – na cyrkuły, wydziały i gminy – konsekwentnie zachowywały stare miasto w obrębie murów jako jedną, całościową dzielnicę. Tym razem stało się inaczej i dzielenie tego obszaru między różne dzielnice zachowa się już nieprzerwanie aż do dwunastego podziału miasta włącznie, to jest do końca 1937 r.
Zatem 5 gmin wytyczono w obrębie starego miasta zamkniętego murami, a niedługo już w ich miejsce Plantami. Osobna gmina objęła dawne miasto Kazimierz (tzw. Kazimierz chrześcijański) wraz ze Smoleńskiem. Kolejne gminy miejskie terytorialne oparto o istniejące przedmieścia: Kleparz z częścią Piasku, następnie Wesołą oraz Smoleńsko z częścią Piasku i Czarną Wsią. Dwie kolejne gminy ustanowiono w kazimierskim Mieście Żydowskim.
