A+ A A-
Tom:
strona:

Zakrzówek z Kapelanką

Wieś kościelno-prywatna, położona nad rzeką Wilgą, w rejonie przełomu Wisły, w obrębie dzisiejszych: ulicy Monte Cassino, osiedla Podwawelskiego, ulic Ruczaj i Gronostajowej oraz Zielnej, z ulicową zabudową wzdłuż dzisiejszej ulicy Twardowskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1238 roku, w Liber beneficiorum Jana Długosza określona jako Zakrzów. Początkowo była własnością parafii św. Stanisława na Skałce, w drugiej połowie XV wieku stanowiła uposażenie kanoników katedry krakowskiej; powstały tam wówczas należące do kapituły dwór i folwark, a z czasem wytworzyła się osada nazwana Kapelanką. Z końcem XIX wieku Zakrzówek należał do parafii św. Józefa w Podgórzu, a jednocześnie fragmenty tego obszaru pozostawały w rękach prywatnych. W XV wieku część wsi należała do Jana Wątróbki ze Strzelc, na początku XIX wieku władał tam Mieroszewski. Najwcześniejsze ślady organizacji samorządowej Zakrzówka i Kapelanki pochodzą z końca XVIII wieku. Najstarszy odnotowany w aktach zakrzowski urząd wójtowski pochodzi z 1787 roku, kapelański z roku 1790. Obszar Zakrzówka i przyległych terenów w roku 1900 zamieszkiwało ponad tysiąc trzysta osób, w roku 1902 było tam sto pięć domów mieszkalnych, sto dwadzieścia zabudowań gospodarczych i dwie cegielnie. W ramach ustaw kształtujących autonomię w Galicji w roku 1867 utworzono wspólną dla Zakrzówka i przysiółka Kapelanka gminę samorządową, z radą gminną, zwierzchnością i naczelnikiem gminy. Kres tej gminie położył rok 1910, kiedy to została ona włączona pod wspólną z Kapelanką i znajdującymi się tam obszarami dworskimi nazwą Zakrzówek do Wielkiego Krakowa, do administracyjnego obwodu IV, jako X dzielnica katastralna miasta.

Metalowy tłok pieczętny używany przez gminę w okresie autonomicznym – lustrzane odbicie
(Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. T 331)
Metalowy tłok pieczętny używany przez gminę w okresie autonomicznym – lustrzane odbicie (Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. T 331)
Z akt dotyczących wsi i cegielni Zakrzówek z lat 1717–1782: pochodzący z roku 1782
wykaz zaległych czynszów i danin składanych przez mieszkańców gromady zakrzowskiej
(Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. GmP XII, s. 9–10)
Z akt dotyczących wsi i cegielni Zakrzówek z lat 1717–1782: pochodzący z roku 1782 wykaz zaległych czynszów i danin składanych przez mieszkańców gromady zakrzowskiej (Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. GmP XII, s. 9–10)
Z akt gminy Zakrzówek: odcisk samodzielnych pieczęci urzędowych
dla gminy Zakrzówek i dla gromady wsi Kapelanka używanych
jeszcze w okresie tworzenia autonomicznych struktur wsi i ich gmin
(Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. GmP XII-10, s. 13)
Z akt gminy Zakrzówek: odcisk samodzielnych pieczęci urzędowych dla gminy Zakrzówek i dla gromady wsi Kapelanka używanych jeszcze w okresie tworzenia autonomicznych struktur wsi i ich gmin (Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. GmP XII-10, s. 13)
Archiwum Narodowe w Krakowie
Urząd Miasta
Bbilioteka Jagielońska
Zarządzaj ustawieniami dotyczącymi prywatności