A+ A A-
Tom:
strona:

Wesoła (Radziwiłłowskie)

Jurydyka szlachecko-magnacka położona na gruntach sąsiadujących z jurydykami Lubicz, Strzelnica i Brzeg Miejski, po wschodniej stronie murów miejskich Krakowa. Pierwotnie były to tereny we władaniu Seweryna Bethmana-Zeifreta, a po jego śmierci w 1564 roku pozostały w rękach jego córki Barbary Wunzamowej i jej potomków. W 1587 roku część gruntu przeszła na własność Katarzyny Aichlerowej, która sprzedała ją Mikołajowi Wolskiemu, marszałkowi nadwornemu koronnemu. W wyniku kolejnych transakcji teren przyszłej jurydyki skupiła w ręce Katarzyna z Ostroga Zamoyska i w 1639 roku wydała akt erekcyjny, zatwierdzony w 1642 roku przez Władysława IV; król wydał także w 1647 roku mandat do magistratu krakowskiego, wyjmujący mieszkańców nowej jurydyki spod krakowskiej właściwości; wspomniał w nim także o jurydycznym urzędzie wójtowsko-ławniczym. Właścicielka nadała jurydyce nazwę Wesoła – bez głębszej, jak się wydaje, przyczyny. Wesoła została następnie sprzedana kasztelanowi krakowskiemu Januszowi Wiśniowieckiemu, a później drogą koligacji małżeńskich przypadła Radziwiłłom; stąd w XVII wieku utarła się dla jurydyki nazwa Radziwiłłowskie, natomiast nazwą Wesoła zaczęto określać całe wschodnie przedmieście Krakowa. Urzędy wójtowski i ławniczy działały w jurydyce co najmniej od roku 1662, odwołania od ich orzeczeń rozstrzygał sąd zadworny aktualnych właścicieli. W najlepszym okresie rozwoju jurydyki liczyła ona ponad trzystu mieszkańców w pięćdziesięciu ośmiu domach, zniesionych w większości w dobie konfederacji barskiej. W roku 1790 znajdowało się tam już tylko dziewiętnaście posesji, w tym dworek Potockich. W 1801 roku Wesoła stała się częścią miasta Krakowa.

Pieczęć opłatkowa jurydyki Wesoła z dokumentu wystawionego około 1690 roku: w owalu postać św. Jana Chrzciciela
z barankiem dzierżącym drzewce kościelnej chorągwi, w otoku napis: PIECZĘC GRVNTV WESOŁEY 1640,
w którym rok oznacza czas powstania pieczęci (Biblioteka PAU/PAN, sygn. Jur. V-1, s. 27)
Pieczęć opłatkowa jurydyki Wesoła z dokumentu wystawionego około 1690 roku: w owalu postać św. Jana Chrzciciela z barankiem dzierżącym drzewce kościelnej chorągwi, w otoku napis: PIECZĘC GRVNTV WESOŁEY 1640, w którym rok oznacza czas powstania pieczęci (Biblioteka PAU/PAN, sygn. Jur. V-1, s. 27)
Z akt różnych jurydyki Wesoła z lat 1690–1790: spisana w roku 1776 historia własności gruntów objętych
jurydyką, mająca wykazywać przynależność mieszkańców do miasta Krakowa
(Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. Jur. V-1, s. 41)
Z akt różnych jurydyki Wesoła z lat 1690–1790: spisana w roku 1776 historia własności gruntów objętych jurydyką, mająca wykazywać przynależność mieszkańców do miasta Krakowa (Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. Jur. V-1, s. 41)
Z akt różnych jurydyki Wesoła z lat 1690–1790: początkowy fragment dokonanego w 1790 roku spisu
domów i ich właścicieli znajdujących się w Jurysdykcji Radziwiłowskiej Wesoła nazwanej
(Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. Jur. V-1, s. 57)
Z akt różnych jurydyki Wesoła z lat 1690–1790: początkowy fragment dokonanego w 1790 roku spisu domów i ich właścicieli znajdujących się w Jurysdykcji Radziwiłowskiej Wesoła nazwanej (Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. Jur. V-1, s. 57)
Archiwum Narodowe w Krakowie
Urząd Miasta
Bbilioteka Jagielońska
Zarządzaj ustawieniami dotyczącymi prywatności