A+ A A-
Tom:
strona:

Ludwinów

Wieś o mieszanej własności, głównie duchownej, położona nad rzeką Wilgą u jej ujścia do Wisły, przy dawnym trakcie do Oświęcimia (dzisiejsze ulice Kobierzyńska i Rydlówka), sięgała po dzisiejsze osiedle Podwawelskie. Pierwotnie występowała pod nazwą Błonie. W 1387 roku Władysław Jagiełło nadał klasztorowi św. Katarzyny w Kazimierzu ogród w Błoniu, a w 1394 roku dodał zagrodę i dwa łany. Właścicielami północnej części byli biskupi krakowscy, w 1399 roku należał do nich młyn na Wildze. W roku 1442 Władysław Warneńczyk przeniósł Błonie z prawa polskiego na prawo średzkie. W tym też czasie powstał na południowo- wschodnim skraju dzisiejszego osiedla Podwawelskiego folwark biskupi, w XVII wieku były tam wapiennik i cegielnia, a w obrębie folwarku wzniesiono zachowaną do naszych czasów kaplicę św. Bartłomieja. Wieś Błonie na początku XVIII wieku zakupili Luxarowicze, w 1726 roku odkupił ją biskup Konstanty Szaniawski; w dokumencie tej sprzedaży po raz pierwszy pojawiła się nazwa Ludwinów (prawdopodobnie jest to forma dzierżawcza od nazwy osobowej Ludwin). Wieś stała się wówczas uposażeniem seminarium duchownego pozostającego pod zarządem misjonarzy ze Stradomia. Gdy Ludwinów znalazł się po I rozbiorze w granicach cesarstwa austriackiego, planowano utworzyć tam miasto, jednak bez efektu. Po konfiskacie dóbr duchownych w 1787 roku część Ludwinowa włączono do nowo powstałego miasta Podgórza, część dóbr zakupili Ripperowie – w wieku XIX pozostawał on już w rękach prywatnych. Ślady samorządu w postaci działających urzędów wójtowskiego i ławniczego pojawiają się dopiero z końcem XIX wieku. Ludwinów wraz ze zlokalizowanym tam obszarem dworskim zamieszkiwało w 1900 roku ponad dwa tysiące osób, w roku 1902 znajdowały się tam dziewięćdziesiąt trzy domy mieszkalne oraz garbarnia, cegielnia i wapiennik. Od połowy XIX wieku tamtejsi mieszkańcy zyskali promowe połączenie z Krakowem przez Wisłę pod Wawelem (dopiero w 1887 roku wybudowano tam drewniany most). Na mocy ustaw autonomicznych w 1867 roku powstała gmina Ludwinów ze swoim samorządem, z naczelnikiem gminy na czele. W roku 1911 gmina ta wraz ze zlokalizowanym tam obszarem dworskim została włączona do Wielkiego Krakowa, do ustanowionego dla nowo pozyskanych terenów w tej części Krakowa administracyjnego obwodu IV, Ludwinów stał się też IX dzielnicą katastralną miasta.

Metalowy tłok pieczętny używany przez gminę w okresie przedautonomicznym – lustrzane odbicie
(Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. T 116)
Metalowy tłok pieczętny używany przez gminę w okresie przedautonomicznym – lustrzane odbicie (Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. T 116)
Z akt dotyczących cegielni we wsi Ludwinów w latach 1773–1781: powyżej – wystawione w 1774 roku przez burmistrza (tu zwanego prezydentem) miasta Kazimierza
pokwitowanie opłacenia podatku od gruntu i cegielni w Ludwinowie przez ówczesnego ich dzierżyciela, rajcę i burmistrza kazimierskiego Tomasza Czerkiewicza.
Kazimierz był wówczas pod okupacją austriacką i tam mieściła się siedziba starosty, któremu Ludwinów administracyjnie podlegał; niżej – zamówienie na dostawę
złożone w cegielni na ręce Tomasza Czerkiewicza przez austriackiego starostę Józefa Bauma von Appelshofena w 1777 roku; wówczas Kazimierz był już z powrotem
w granicach Rzeczypospolitej, a starosta przeniósł swoją siedzibę z Kazimierza do Ludwinowa (Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. GmP XI-1, s. 31, 19)
Z akt dotyczących cegielni we wsi Ludwinów w latach 1773–1781: powyżej – wystawione w 1774 roku przez burmistrza (tu zwanego prezydentem) miasta Kazimierza pokwitowanie opłacenia podatku od gruntu i cegielni w Ludwinowie przez ówczesnego ich dzierżyciela, rajcę i burmistrza kazimierskiego Tomasza Czerkiewicza. Kazimierz był wówczas pod okupacją austriacką i tam mieściła się siedziba starosty, któremu Ludwinów administracyjnie podlegał; niżej – zamówienie na dostawę złożone w cegielni na ręce Tomasza Czerkiewicza przez austriackiego starostę Józefa Bauma von Appelshofena w 1777 roku; wówczas Kazimierz był już z powrotem w granicach Rzeczypospolitej, a starosta przeniósł swoją siedzibę z Kazimierza do Ludwinowa (Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. GmP XI-1, s. 31, 19)
Metalowy tłok pieczętny używany przez gminę w okresie autonomicznym
– lustrzane
odbicie
(Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. T 366)
Metalowy tłok pieczętny używany przez gminę w okresie autonomicznym – lustrzane odbicie (Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. T 366)
Archiwum Narodowe w Krakowie
Urząd Miasta
Bbilioteka Jagielońska
Zarządzaj ustawieniami dotyczącymi prywatności