A+ A A-
Tom:
strona:

Franciszek Wielopolski

Prezydent 14 kwietnia 1792 - 12 września 1792
Prezydent nominat 24 kwietnia 1794 - 15 czerwca 1794

Margrabia, X ordynat pińczowski, pochodzący z rodziny magnackiej pieczętującej się herbem Starykoń, wzmiankowanej w źródłach od XIV wieku. Urodzony w 1732 roku, syn Karola, starosty generalnego krakowskiego i Elżbiety Mniszech. Kawaler Orderu Orła Białego. W latach 1767–1773 pełnił urząd marszałka nadwornego koronnego. W dobie konfederacji barskiej w 1768 roku jako członek Senatu Rzeczypospolitej głosował za wezwaniem wojsk rosyjskich celem stłumienia konfederacji. Był pierwszym prezydentem Krakowa wybranym według nowych zasad ustrojowych, rozdzielających władzę wykonawczą od uchwałodawczej, wprowadzonych ustawami Sejmu Czteroletniego. Został nim 14 kwietnia 1792 roku, uprzednio przyjąwszy krakowskie obywatelstwo. Insygnia władzy miejskiej odebrał dwa dni po wyborze z rąk reprezentującego stary, poprzedni magistrat Macieja Baiera (nr 628). Nie angażował się w sprawy miasta przesadnie, pozostawiając faktyczną władzę wiceprezydentowi Michałowi Wohlmanowi (nr 621). Pełnił urząd do 12 września tegoż roku, kiedy to po Targowicy przywrócono poprzednie władze, sprzed Konstytucji 3 maja. Powtórnie zwrócono się do niego o objęcie urzędu prezydenckiego, gdy z rozkazu Naczelnika Tadeusza Kościuszki 24 kwietnia 1794 roku przywrócono magistrat wybrany w 1792 roku na mocy Konstytucji 3 maja – korespondencyjnie godność przyjął, jednak nie przyjechał do Krakowa i urzędu tego nie objął. W tej sytuacji obowiązki prezydenta do okupacji pruskiej i przywrócenia 15 czerwca 1794 roku rady przedinsurekcyjnej wykonywał wiceprezydent Wohlman. Franciszek Wielopolski mieszkał w swojej kamienicy przy Rynku (obecnie nr 47), należącej do Wielopolskich od drugiej ćwierci XVIII wieku i zwanej Margrabską. Około 1750 roku poślubił Joannę Franciszkę Belińską, następnie w roku 1761 Izabelę Elżbietę Belińską. Zmarł 14 stycznia 1809 roku, pozostawiając z drugiej żony synów Józefa Jana Nepomucena, XI ordynata pińczowskiego, oraz Michała.

Portret Franciszka Wielopolskiego pędzla Franciszka Ignacego Molitora, 1772 rok (Muzeum Narodowe w Kielcach, nr inw. MNKi/M/16537)
Portret Franciszka Wielopolskiego pędzla Franciszka Ignacego Molitora, 1772 rok (Muzeum Narodowe w Kielcach, nr inw. MNKi/M/16537)
Archiwum Narodowe w Krakowie
Urząd Miasta
Bbilioteka Jagielońska
Zarządzaj ustawieniami dotyczącymi prywatności