A+ A A-
Tom:
strona:

Błonie (za Kleparzem)

Jurydyka miasta Krakowa położona na północny zachód od miasta Kleparza („za Kleparzem” – Błonie extra Clepardiam), między jurydykami Biskupie i Pędzichów. Teren ten był własnością Krakowa z nadania zawartego w akcie lokacyjnym Krakowa z 1257 roku. W 1551 roku konwent św. Ducha w Krakowie, właściciel sąsiadującej wsi Krowodrzy i jurydyki Pędzichów, erygował tam osadę, poddając jej mieszkańców swojej jurysdykcji – akt ten nie uzyskał aprobaty władzy państwowej, a kwestia zwierzchności nad jurydyką stała się przedmiotem niekończącego się sporu między Krakowem a konwentem. Była ona przedmiotem obrad sejmu w Warszawie w 1616 roku, rok później wyrokiem królewskim Błonie nadano szpitalowi św. Ducha w Krakowie, prowadzonego wprawdzie przez konwent Duchaków, ale zarządzanego przez prowizorów szpitala z ramienia rady miasta Krakowa – w ten sposób jurydyka podlegała krakowskiemu magistratowi. Spór trwał jednak nadal, czego ślad można znaleźć aż w 1750 roku, gdy królewskim rozporządzeniem zostały zniesione władze jurydyki samozwańczo ustanowione przez konwent Duchaków. W każdym przypadku, bez względu na aktualną przewagę stron sporu, jurydyka posiadała swój urząd wójtowsko-ławniczy (okresowo, gdy konwent zyskiwał przewagę, wspólny z duchacką jurydyką Pędzichów). Znana ordynacja dla jurydyki pochodzi z 1684 roku. Została ułożona przez pospólstwo, zatwierdzona przez prowizorów szpitala, którymi wówczas byli z nadania rady miejskiej Bonifacy Kantelli, rajca, i Roch Toporowski, kupiec krakowski. Ordynację tę poszerzono i powtórnie ogłoszono w 1732 roku. Prowizorzy, realizujący zwierzchnictwo miasta nad jurydyką, byli także instancją odwoławczą od błońskiego sądu wójtowsko-ławniczego. Kres jurydyki nastąpił z chwilą jej ostatecznego włączenia do granic Krakowa w 1801 roku.

Pieczęć lakowa prowizoriatu szpitala św. Ducha używana w czynnościach urzędowych na terenie jurydyki Błonie: w kolistym polu
mur obronny z bramą i trzema wieżami, ponad nim gołąb z rozpostartymi skrzydłami – zgodnie z przynależnością jurydyki
połączono tu element godła miasta Krakowa z symbolem Ducha Świętego, w otoku napis:
SIGILLUM PROVISORUM HOSPITALE S[ANCTI] SPIRITUS
(Biblioteka Jagiellońska, sygn. BJ 739481 III, s. 173)
Pieczęć lakowa prowizoriatu szpitala św. Ducha używana w czynnościach urzędowych na terenie jurydyki Błonie: w kolistym polu mur obronny z bramą i trzema wieżami, ponad nim gołąb z rozpostartymi skrzydłami – zgodnie z przynależnością jurydyki połączono tu element godła miasta Krakowa z symbolem Ducha Świętego, w otoku napis: SIGILLUM PROVISORUM HOSPITALE S[ANCTI] SPIRITUS (Biblioteka Jagiellońska, sygn. BJ 739481 III, s. 173)
Dokument erekcyjny jurydyki Błonie wydany w 1551 roku w Krakowie, w którym Stanisław z Krakowa, proboszcz, wraz z całym konwentem
św. Ducha w Krakowie, chcąc podnieść dochody klasztoru, zezwala na polach klasztornych położonych pomiędzy Pędzichowem
i Biskupiem „na błoniu” budować domy i zakładać ogrody za czynszem rocznym; na zbliżeniu pieczęć duchaków z charakterystycznym
dla nich podwójnym krzyżem (Archiwum Narodowe w Krakowie, perg. 584)
Dokument erekcyjny jurydyki Błonie wydany w 1551 roku w Krakowie, w którym Stanisław z Krakowa, proboszcz, wraz z całym konwentem św. Ducha w Krakowie, chcąc podnieść dochody klasztoru, zezwala na polach klasztornych położonych pomiędzy Pędzichowem i Biskupiem „na błoniu” budować domy i zakładać ogrody za czynszem rocznym; na zbliżeniu pieczęć duchaków z charakterystycznym dla nich podwójnym krzyżem (Archiwum Narodowe w Krakowie, perg. 584)
Archiwum Narodowe w Krakowie
Urząd Miasta
Bbilioteka Jagielońska
Zarządzaj ustawieniami dotyczącymi prywatności