A+ A A-
Tom:
strona:

Kobierzyn

Zobacz również

Dawna wieś po prawej stronie Wisły, obecnie w południowej części miasta Krakowa,  około 7 km od jego centrum, przy starym trakcie do Oświęcimia (dzisiejsza ulica  Kobierzyńska), sąsiadująca z Pychowicami, Zakrzówkiem (od 1910 roku z Krakowem),  Borkiem Fałęckim, Opatkowicami, Sidziną i Skotnikami. W północno-wschodniej  części wsi na przełomie wieków XVII i XVIII ukształtował sie przysiółek Zalesie.

  W najstarszej znanej wzmiance, pochodzącej z 1350 roku, nazwa wsi została zapisana  w brzmieniu Coberzin. W innych dawnych zapiskach w postaciach: Coberzino (1354), Kobirzyn  (1362), Kobyerzyn (1470), Kobwrin (1511), Kobierzin (1581). Nazwa wsi być może  pochodzi od słowa „kobierz” oznaczającego łopian.

  Wieś pierwotnie należała do parafii pw. św. Stanisława na Skałce, następnie do parafii  pw. św. Jakuba Apostoła w Kazimierzu przy Krakowie, na przełomie XIX i XX wieku  do  parafii pw. Przemienienia Pańskiego w Wróblowicach, od 1934 roku zaś posiadała własną  parafię pw. Matki Bożej Królowej Polski w Kobierzynie. Godło wsi przyjęte na pieczęciach  znanych od połowy XIX wieku to przedstawienie głów kury i koguta.

  W 1450 roku król Kazimierz Jagiellończyk przeniósł wieś Kobierzyn z prawa polskiego  na prawo średzkie; wytyczono centrum w rejonie dzisiejszej ulicy Babińskiego oraz niwowy  rozłóg pól. W XIX wieku odnotowywano nazwy pól i rejonów wsi: Wzór Północny, Wzór  Południowy, Krzyż, Zapaście – oraz rozległe Zalesie stanowiące z czasem nazwę przysiółka  w ramach wsi Kobierzyn.

  Historycznie wieś była własnością szlachecką. W latach 1386–1411 stanowiła własność  Piotra z Marcinowic, w XV wieku dzierżył ją wojewoda sandomierski Jan z Oleśnicy, od  1546 roku znajdowała się w rękach kasztelana poznańskiego Andrzeja Górki. W 1873 roku  założono w Kobierzynie cmentarz choleryczny, pod koniec XIX wieku w ramach Twierdzy  Kraków w rejonie dzisiejszej ulicy Zawiłej wzniesiono kompleks koszar, od 1910 roku w południowo-  zachodniej części wsi urządzano obiekty zespołu szpitala psychiatrycznego.

  Przed rozbiorami gromada Kobierzyn należała do sięgającego na północ po Wisłę powiatu  szczyrzyckiego, po roku 1772 znalazła się jako gmina w austriackim cyrkule wielickim, od  1782 roku w cyrkule myślenickim. W okresie Księstwa Warszawskiego wieś miała odrębny  status gromadzki w ramach departamentu i powiatu krakowskiego. W 1815 roku Kobierzyn  powrócił jako gromada (od 1856 roku gmina) pod zabór austriacki, do cyrkułu myślenickiego,  w 1819 roku przekształconego w cyrkuł wadowicki. W okresie autonomii galicyjskiej,  od 1866 roku, wieś mająca status gminy jednostkowej należała do powiatu wielickiego, od  1896 roku do powiatu podgórskiego – stan ten przetrwał do czasów II Rzeczypospolitej, do  roku 1923, kiedy to Kobierzyn objęto powiatem krakowskim. W 1934 roku gmina Kobierzyn  przekształcona została w gromadę w ramach gminy zbiorczej Borek Fałęcki.

  W roku 1941 znajdujący się w okupacyjnym departamencie i powiecie krakowskim Generalnego  Gubernatorstwa Kobierzyn (liczący wówczas 5,66 km² i 4035 mieszkańców) włączony  został do granic Krakowa, do jego X obwodu administracyjnego, jako XXVI dzielnica  katastralna.

  Obecnie tereny tej dawnej wsi stanowią część dzielnicy samorządowej VIII Dębniki.

 

Ze Słownika geograficznego z lat 1880–1902:

Kobierzyn, wieś w powiecie wielickim, przy drodze z Borka Fałęckiego do Skawiny, 7,6 km  na zachód od Podgórza, 395 rzymskich katolików. Lasy przeważnie liściowe otaczają wieś  od strony północno-wschodniej. Jest tutaj szkoła ludowa jednoklasowa, a według Starowolskiego  miał się znajdować kościół parafialny, z którego jednak niema śladów.

Dokument wydany w 1418 roku w Tarnowie przez Piotra z Fałkowa, sędziego ziemskiego sandomierskiego, i Zawiszę z Oleśnicy,
podsędka ziemskiego sandomierskiego, w którym potwierdzili oni, że Jaś z Lisiej Góry sprzedał swoje dziedzictwo w Kobierzynie
wojewodzie krakowskiemu Janowi z Tarnowa za 60 grzywien półgroszy polskich – oraz powiększenie zapisu nazwy wsi „Kobierzyn”
(Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. ASłSang perg. 54)
Dokument wydany w 1418 roku w Tarnowie przez Piotra z Fałkowa, sędziego ziemskiego sandomierskiego, i Zawiszę z Oleśnicy, podsędka ziemskiego sandomierskiego, w którym potwierdzili oni, że Jaś z Lisiej Góry sprzedał swoje dziedzictwo w Kobierzynie wojewodzie krakowskiemu Janowi z Tarnowa za 60 grzywien półgroszy polskich – oraz powiększenie zapisu nazwy wsi „Kobierzyn” (Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. ASłSang perg. 54)
Dokument wydany w 1418 roku w Tarnowie przez Piotra z Fałkowa, sędziego ziemskiego sandomierskiego, i Zawiszę z Oleśnicy,
podsędka ziemskiego sandomierskiego, w którym potwierdzili oni, że Stanisław i Dominik, dziedzice z Kobierzyna, zastawili u wojewody
krakowskiego Jana z Tarnowa za kopę groszy swoją łąkę w Kobierzynie – oraz powiększenie zapisu nazwy wsi „Kobierzyn”
(Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. ASłSang perg. 57)
Dokument wydany w 1418 roku w Tarnowie przez Piotra z Fałkowa, sędziego ziemskiego sandomierskiego, i Zawiszę z Oleśnicy, podsędka ziemskiego sandomierskiego, w którym potwierdzili oni, że Stanisław i Dominik, dziedzice z Kobierzyna, zastawili u wojewody krakowskiego Jana z Tarnowa za kopę groszy swoją łąkę w Kobierzynie – oraz powiększenie zapisu nazwy wsi „Kobierzyn” (Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. ASłSang perg. 57)
Z tak zwanej metryki józefińskiej – galicyjskiego katastru gruntowego wpis z 1787 roku z potwierdzeniami prawidłowości delimitacji
granic gromadzkich między Kobierzynem a Skotnikami, dokonanej w ramach sporządzanego katastru gruntowego
(CPAHU we Lwowie, sygn. fond 19, opis 8, sprawa 55)
Z tak zwanej metryki józefińskiej – galicyjskiego katastru gruntowego wpis z 1787 roku z potwierdzeniami prawidłowości delimitacji granic gromadzkich między Kobierzynem a Skotnikami, dokonanej w ramach sporządzanego katastru gruntowego (CPAHU we Lwowie, sygn. fond 19, opis 8, sprawa 55)
(1854)
Odciski pieczęci urzędowych Kobierzyna
pochodzące z lat 1854, 1901 i 1924 oraz
pieczęci dominialnej („państwa kobierzyńskiego”)
z 1854 roku
(Archiwum Narodowe w Krakowie,
sygn. 29/279/1996, s. 162;
sygn. Kr 7950, nlb.; sygn. PUZKr 44,
s. 24; sygn. 29/279/1996, s. 162)
(1854) Odciski pieczęci urzędowych Kobierzyna pochodzące z lat 1854, 1901 i 1924 oraz pieczęci dominialnej („państwa kobierzyńskiego”) z 1854 roku (Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. 29/279/1996, s. 162; sygn. Kr 7950, nlb.; sygn. PUZKr 44, s. 24; sygn. 29/279/1996, s. 162)
(1901)
Odciski pieczęci urzędowych Kobierzyna
pochodzące z lat 1854, 1901 i 1924 oraz
pieczęci dominialnej („państwa kobierzyńskiego”)
z 1854 roku
(Archiwum Narodowe w Krakowie,
sygn. 29/279/1996, s. 162;
sygn. Kr 7950, nlb.; sygn. PUZKr 44,
s. 24; sygn. 29/279/1996, s. 162)
(1901) Odciski pieczęci urzędowych Kobierzyna pochodzące z lat 1854, 1901 i 1924 oraz pieczęci dominialnej („państwa kobierzyńskiego”) z 1854 roku (Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. 29/279/1996, s. 162; sygn. Kr 7950, nlb.; sygn. PUZKr 44, s. 24; sygn. 29/279/1996, s. 162)
(1924)
Odciski pieczęci urzędowych Kobierzyna
pochodzące z lat 1854, 1901 i 1924 oraz
pieczęci dominialnej („państwa kobierzyńskiego”)
z 1854 roku
(Archiwum Narodowe w Krakowie,
sygn. 29/279/1996, s. 162;
sygn. Kr 7950, nlb.; sygn. PUZKr 44,
s. 24; sygn. 29/279/1996, s. 162)
(1924) Odciski pieczęci urzędowych Kobierzyna pochodzące z lat 1854, 1901 i 1924 oraz pieczęci dominialnej („państwa kobierzyńskiego”) z 1854 roku (Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. 29/279/1996, s. 162; sygn. Kr 7950, nlb.; sygn. PUZKr 44, s. 24; sygn. 29/279/1996, s. 162)
(1854)
Odciski pieczęci urzędowych Kobierzyna
pochodzące z lat 1854, 1901 i 1924 oraz
pieczęci dominialnej („państwa kobierzyńskiego”)
z 1854 roku
(Archiwum Narodowe w Krakowie,
sygn. 29/279/1996, s. 162;
sygn. Kr 7950, nlb.; sygn. PUZKr 44,
s. 24; sygn. 29/279/1996, s. 162)
(1854) Odciski pieczęci urzędowych Kobierzyna pochodzące z lat 1854, 1901 i 1924 oraz pieczęci dominialnej („państwa kobierzyńskiego”) z 1854 roku (Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. 29/279/1996, s. 162; sygn. Kr 7950, nlb.; sygn. PUZKr 44, s. 24; sygn. 29/279/1996, s. 162)
Archiwum Narodowe w Krakowie
Urząd Miasta
Bbilioteka Jagielońska
Zarządzaj ustawieniami dotyczącymi prywatności