Krucyfiks i lada

To najmniej znane symbole miejskie – co zrozumiałe, nie są bowiem już w użyciu. W okresie staropolskim radni zaprzysięgali na krucyfiks, a lada służyła do przechowywania ważnych dla rady przedmiotów (jak pieczęcie, dokumenty, precjoza). Krucyfiks zachowany do dziś ma prawie 350 lat (!), lada jest o 80 lat „młodsza”. Insygnia te były w użyciu jeszcze w XX wieku.

Przejdź do Aneksu

Krucyfiks rady miejskiej (od 1679)

(370–372) Przekazany w 1679 r. dar rajcy Michała Stanisława Segnitza dla krakowskiej rady miejskiej (zob. il. 369) – krucyfiks z postacią Chrystusa na cokole (srebro, wymiary: wysokość 55 cm, podstawa 16 x 16 cm). Na przedniej ścianie cokołu wytłaczana, złocona plakieta z herbem Krakowa według wzoru wprowadzonego uchwałą z 1661 r. Cała plakieta jest wzorowana na pieczęci miasta sporządzonej na podstawie tej uchwały – zob. il. 067–069 (zbieżny rysunek herbu, taka sama treść napisu w otoku: SIGILLVM CIVITATIS CRACOVIAE METROPOLIS REGNI POLONIAE [pieczęć miasta Krakowa stolicy Królestwa Polskiego]). Na bocznych ściankach cokołu widnieje herb rodziny Segnitzów. Krucyfiks służył w uroczystych okolicznościach, w tym przy zaprzysięganiu rajców; spotkamy go też w latach 30. XX w. przy zaprzysięganiu prezydentów miasta – zob. il. 379–381 (MK, nr inw. MHK 856/II)

Lada rady miejskiej (od 1751)

(373–376) Lada krakowskiej rady miejskiej w postaci drewnianej skrzynki obitej srebrną blachą, na czterech srebrnych nóżkach. Wieko wypukłe, u szczytu alegoryczna postać kobieca obejmująca tarczę z herbem Krakowa. Wymiary: wysokość 34 cm, szerokość 40,5 cm, głębokość 32,5 cm. Ufundowana przez magistrat krakowski w 1751 r. lada ta służyła do przechowywania cennych przedmiotów rady, jak insygnia burmistrzowskie, pieczęcie miasta, zapewne też ważne w danym czasie dokumenty, ale służyła również pisarzowi miejskiemu, przechowującemu tam materiały pisarskie. Na powiększeniu (następna strona) wspomniany już herb Krakowa (MH, nr inw. MHK 717/II/1)

Krucyfiks i lada w XX wieku

(379–380) Zaprzysiężenie prezydenta Mieczysława Kaplickiego w lutym 1933 r. Z przodu podium prezydialnego w sali Obrad w Pałacu Wielopolskich ekspozycja staropolskich insygniów radzieckich: lady i krucyfiksu. Na fotografii widoczni: przemawiający prezydent Mieczysław Kaplicki, z jego prawej strony sekretarz Prezydium Rady Miejskiej Tadeusz Piotrowski, w pierwszym rzędzie wiceprezydent Ignacy Landau. Na powiększeniu fragmentu fotografii widoczne lada i krucyfiks (NAC, sygn. 1-A-3205-5)

(381) Zaprzysiężenie 18 lipca 1931 r. wybranego dwa dni wcześniej nowego prezydenta – płk. Władysława Beliny-Prażmowskiego. „Ilustrowany Kurier Codzienny” w nr. 198 donosił: na trybunie złożono kowaną w srebrze kasetę […] oraz krucyfiks inkrustowany kością słoniową. Bezpośrednio przed przysięgą przewodniczący dr Duch [Kazimierz, wiceprezydent] włożył na palec przyszłego prezydenta złoty pierścień z herbem m. Krakowa oraz wręczył mu berło władcy miasta. Na fotografii widoczny odbierający przysięgę wicewojewoda dr Mieczysław Bilek (przed nim krucyfiks). Za wicewojewodą inż. Witold Ostrowski, wiceprezydent miasta, na pierwszym planie bokiem podający rotę przysięgi radca Starosolski (NAC, nr inw. 1-A-3222)

(382) Podczas otwarcia Wieży Ratuszowej 3 listopada 1967 r. w sali Wykuszowej prezes Rady Związku Izb Rzemieślniczych, poseł Józef Raźny odczytuje dokument dotyczący zegara wieżowego i jego mechanizmu. Przy eksponowanej na tę okoliczność historycznej ladzie radzieckiej widać autora zabezpieczenia konstrukcji wieży dr. Władysława Borusiewicza, profesora i rektora Politechniki Krakowskiej (MK, nr inw. MHK Fs 21020/IX/3)