Krucyfiks i lada
To najmniej znane symbole miejskie – co zrozumiałe, nie są bowiem już w użyciu. W okresie staropolskim radni zaprzysięgali na krucyfiks, a lada służyła do przechowywania ważnych dla rady przedmiotów (jak pieczęcie, dokumenty, precjoza). Krucyfiks zachowany do dziś ma prawie 350 lat (!), lada jest o 80 lat „młodsza”. Insygnia te były w użyciu jeszcze w XX wieku.
Krucyfiks rady miejskiej (od 1679)
(370–372) Przekazany w 1679 r. dar rajcy Michała
Stanisława Segnitza dla krakowskiej rady miejskiej
(zob. il. 369) – krucyfiks z postacią Chrystusa na
cokole (srebro, wymiary: wysokość 55 cm, podstawa
16 x 16 cm). Na przedniej ścianie cokołu wytłaczana,
złocona plakieta z herbem Krakowa według wzoru
wprowadzonego uchwałą z 1661 r. Cała plakieta jest
wzorowana na pieczęci miasta sporządzonej
na podstawie tej uchwały – zob. il. 067–069 (zbieżny
rysunek herbu, taka sama treść napisu w otoku:
SIGILLVM CIVITATIS CRACOVIAE
METROPOLIS REGNI POLONIAE [pieczęć
miasta Krakowa stolicy Królestwa Polskiego]).
Na bocznych ściankach cokołu widnieje herb rodziny
Segnitzów. Krucyfiks służył w uroczystych okolicznościach,
w tym przy zaprzysięganiu rajców; spotkamy
go też w latach 30. XX w. przy zaprzysięganiu
prezydentów miasta – zob. il. 379–381
(MK, nr inw. MHK 856/II)
Lada rady miejskiej (od 1751)
(373–376) Lada krakowskiej rady miejskiej w postaci drewnianej skrzynki obitej srebrną blachą, na czterech srebrnych nóżkach. Wieko wypukłe, u szczytu
alegoryczna postać kobieca obejmująca tarczę z herbem Krakowa. Wymiary: wysokość 34 cm, szerokość 40,5 cm, głębokość 32,5 cm. Ufundowana przez
magistrat krakowski w 1751 r. lada ta służyła do przechowywania cennych przedmiotów rady, jak insygnia burmistrzowskie, pieczęcie miasta, zapewne
też ważne w danym czasie dokumenty, ale służyła również pisarzowi miejskiemu, przechowującemu tam materiały pisarskie.
Na powiększeniu (następna strona) wspomniany już herb Krakowa (MH, nr inw. MHK 717/II/1)
Krucyfiks i lada w XX wieku
(379–380) Zaprzysiężenie prezydenta Mieczysława
Kaplickiego w lutym 1933 r. Z przodu podium
prezydialnego w sali Obrad w Pałacu Wielopolskich
ekspozycja staropolskich insygniów radzieckich: lady
i krucyfiksu. Na fotografii widoczni: przemawiający
prezydent Mieczysław Kaplicki, z jego prawej
strony sekretarz Prezydium Rady Miejskiej Tadeusz
Piotrowski, w pierwszym rzędzie wiceprezydent
Ignacy Landau. Na powiększeniu fragmentu
fotografii widoczne lada i krucyfiks
(NAC, sygn. 1-A-3205-5)
(381) Zaprzysiężenie 18 lipca 1931 r. wybranego dwa
dni wcześniej nowego prezydenta – płk. Władysława
Beliny-Prażmowskiego. „Ilustrowany Kurier
Codzienny” w nr. 198 donosił: na trybunie złożono
kowaną w srebrze kasetę […] oraz krucyfiks
inkrustowany kością słoniową. Bezpośrednio
przed przysięgą przewodniczący dr Duch [Kazimierz,
wiceprezydent] włożył na palec przyszłego
prezydenta złoty pierścień z herbem m. Krakowa
oraz wręczył mu berło władcy miasta. Na fotografii
widoczny odbierający przysięgę wicewojewoda
dr Mieczysław Bilek (przed nim krucyfiks). Za
wicewojewodą inż. Witold Ostrowski, wiceprezydent
miasta, na pierwszym planie bokiem podający rotę
przysięgi radca Starosolski (NAC, nr inw. 1-A-3222)
(382) Podczas otwarcia Wieży Ratuszowej
3 listopada 1967 r. w sali Wykuszowej prezes Rady
Związku Izb Rzemieślniczych, poseł Józef Raźny
odczytuje dokument dotyczący zegara wieżowego
i jego mechanizmu. Przy eksponowanej na tę okoliczność
historycznej ladzie radzieckiej widać autora
zabezpieczenia konstrukcji wieży dr. Władysława
Borusiewicza, profesora i rektora Politechniki
Krakowskiej (MK, nr inw. MHK Fs 21020/IX/3)